![]() |
|
VI Детский творческий конкурс-фестиваль
ДомовенокСказка про коми-пермяцкого домовенка, который очень хочет помочь своей хозяйке научиться трудиться. Домовенок высмеивает такие черты, как лень и нежелание трудиться, работать над собой, ведь так ты становишься лучше и можешь принести пользу своей малой Родине, Пермскому краю.
Радейтана и не радейтана суседко.
Суседкоыс йылісь кȍть кин тȍдȍ. И быд мортыс лыддьȍ, что суседко мортыслȍ пыр отсасьȍ.
А бура тȍдіссез шуȍны: вайȍ, да не быдыслȍ. Кȍдȍ пȍ радейтȍ, дак сылȍ ваяс, а кȍдȍ оз, дак нем он кер.
Эта сказкаыс сэтшȍм суседко йылісь, кȍда кинȍскȍ радейтȍ, а кинȍскȍ оз.
Оласȍ-вȍласȍ мужик да инька. Чужас нылȍн ныв. Оласȍ нія, оласȍ, вдруг инька пондȍтчас шогавны и сэсся кулас. И ковсяс нылыслȍ быдȍс уджсȍ гортас керны: печкыны, джодж чышкыны, миськасьны, сейны пуны, печкыны. Сымда уджыс-узьны нывка аж оз ешты.
Мужикытлȍ жаль лоас нылсȍ, и гȍтрасяс.
Вот вайȍтас мужик пȍрись инькаȍс нывкакȍт да висьталас аслас нывлȍ:
- Но, ȍні тэ менам шоччисьны только пондан.
И кутчисȍ нія овны да уджавны нёльȍн: мужик вȍрын да ыб вылын, виль инька нывкаэскȍт-керкуын да карта пытшкын. И сэк инька казялас, что уджалȍ только мужикыслȍн нывка, а сылȍн оз уджав.
И пондіс инька роднȍй нывсȍ бытшȍмика велȍтны, медбы сія чожажыка велаліс уджавны.
Ȍтік лунȍ, кȍр эз вȍв керкуас мужиклȍн нылыс, инька аслас нывлȍ висьталіс:
- Маш, ведраас тай ваыс быдȍсокас только кольччȍма, а колȍ джоджжез миськавны. Ветлы-кȍ, нылȍй, ваысла, а то меным не кȍр. А ме сы коста мȍдік удж кера.
Нылыс шуȍ:
Ме эг на эшȍ сынась.
Мамыс сылȍ горȍтчис:
-Кышȍтан мыйкȍ юр вылат-и не кин оз казяв, что тэ эн сынась.
-Ме эг на эшȍ чужȍмȍс миссьȍт.
-Сэтчин миссян.
-Менам юрȍ висьȍ.
-Пондан ваысла мунны и дунгдас.
Эз вермы дышкучик бȍбȍтны мамсȍ, ковсис сылȍ мунны ваысла. А ваыс ылынкодь, и туёкыс ю дорас неволькыт, а ва кайȍтлісьыс и тыра ваȍн ведраэзнас мунны оз куж. Вот ваяс васȍ джын ведраэзас: мунтȍняс пондасȍ ведраэз ȍвтчыны, и киссяс ваыс ваыс туйыс вылȍ.
Думайтȍ инька: эстȍн мыйкȍ невежȍртана.
Тшȍктас инька нылыслȍ пода вайȍтны. Мунас мȍсла нывка. А мȍсыс оз кывзісь, тэчкас да бȍжнас ȍлтȍ, и нывкаыт кȍс ведранас мамыс дынȍ пырȍ.
Вежȍртас мамыс, что эстȍн мыйкȍ не сідз.
Тшȍктас инька нылыслȍ джодж посȍдзлісь чышкыны-ёгыс сылȍн быд пельȍсын куйлȍ.
Инька вежȍртас: ȍтȍрас нылыслȍ уджавнытȍ оз лȍсяв. И пондас сія видзȍтны, мый беднȍйка гор одзын керны пондас.
Саймȍтȍ инька нывсȍ асъяпонȍн да тшȍктȍ:
-Лонт, нылȍй, горсȍ, менам талун мыйкȍ юр висьȍ.
Нывка лонтас, а вьюшкаэсȍ вунȍтас босьтны. И быдȍс тшыныс керкуас петас – ловзисьны немȍн.
- Ой, горе тэ менам!-чирзȍ инька. -Кытшȍм сэтшȍм неуч менам юр вылȍ усис?
Инька гор одзас ачыс сувтіс, а нылыслȍ печкан сетіс и шуис:
-Пукав да печкы!
Печкȍ бы нывкаыс, а куделыс оз кыссьы, шȍртыс оз гардсьы, чȍрсыс оз бергав. Сідз и этадз пондыліс-нем эз пет, да ȍдззис нывка горзыны.
-Горе тэ менам!-ыш ловзисис старуха да тшȍктіс нылыслȍ вочлісьны:
-Вур мужикыслȍ кепись.
Инькалȍн ныв пондас кепись вочны, да емнас чуньсȍ бытшкас и бȍра горзыны пондȍтчас.
-Ой, горе менам!-ружтȍ инька да думайтȍ, мыля нылыслȍн уджыс оз лȍсяв. Думайтас, думайтас да рытнас шуас аслыс: «Не олан нывкалȍ эта керкуын: татісь суседкоыс сійȍ оз радейт. Ковсяс жȍник сайȍ иньдȍтны. Может, сэтчин суседкоыслȍ гленитчас»
Ойнас, кȍр быдȍнныс ȍнмȍссисȍ, инька сувтас пидзȍс вылас джоджыв пыранінȍ да шушкотчȍ:
-Дона суседкоиньȍй! Тэ он радейт нылȍс и быд уджсȍ сылісь дзуган. Ме ȍддьȍн кора тэнȍ: кер сідз, медбы корасисȍ и нуȍтісȍ нылȍс мȍдік керкуȍ овны. Отсав сылȍ адззыны жȍникȍс!
Суседко пукалȍ джоджылас да шыннялȍ: «Ме тэныт, инька, бура отсала! Уж сідз отсала и тэныт, и нылытлȍ!»
Кин тȍдȍ, ветліс я суседко жȍниккесȍ кошшыны, но ашынас жȍ мужик-инька керкуȍ пырис том да басȍк морт. Эта кадȍ мужиклȍн нылыс печкис, а инькалȍн нылыс, кыдз и пыр, пукаліс ȍшын одзын да ракаэз ȍтȍрсис лыддис.
Пырис том мортыс керкуас да корис юны.
Казяліс инька, что не юȍм могись зонкаыс пырис, и ёна гажмис, радȍн гȍсьсȍ панталȍ:
- Пыр жȍ, пыр миянȍ! Шоччись да миянлісь нянь-сов пешлы!
И тшȍктȍ инька нывсȍ:
-Юктав-ко, нылȍ, мортсȍ ырȍшȍн.
Инькалȍн нылыс чеччȍвтас ȍшын одзис да кокнас половикȍ кышасяс и джодж шȍрас усяс.
Зонка отсалас сылȍ чеччыны, и нывка сёёвȍй кружкаȍн петкȍтас сылȍ ырȍш. А кружкаыс кут да нильды кисис! И сідз усяс джоджас-пазмас кружкаыс.
Инька торресȍ ȍктȍ, ачыс невна оз горзы, а нылыс джодж шȍрас сулалȍ. Мужиклȍн нылыс чапкас печкансȍ, ваяс мортлȍ юны да рамыника горȍтчас:
-Юыш, да ло здоров!
Ректас зонкаыт кружкасȍ, спасибо висьталас-и мунас ыбȍс сайȍ. А ашынас локтас свахакȍт да корасяс мужикыслȍн ныв вылȍ.
И олȍ ȍні мужиклȍн роднȍй нылыс жȍниккȍт да челядькȍт мȍдік керкуын, и сэтчин сылȍн сідз жȍ кисис быдȍс петȍ, быдȍс уджыс лȍсялȍ. Сэтчинісь суседкоыс сійȍ медодзза лунсянь пондȍма радейтны ды быднёж отсавны.
Инькалȍн нылыс эшȍ дыр мамыскȍт олас, да бытшȍмика Уджавны оз и велав.
Эттшȍмыс не толькȍ сказкаэзын овлȍ, но и оланын пантасьлȍ!